Yaman Akdeniz: AYM'nin erişim engeli kararı, hükümeti 2023 genel seçim öncesi rahatlatacaktır

Yaman Akdeniz: AYM'nin erişim engeli kararı, hükümeti 2023 genel seçim öncesi rahatlatacaktır
AYM'nin pilot kararı için Akdeniz, '1 yıl boyunca bu konuda karar vermeyeceğim derken bu pilot karar hükümeti sıkıştırmaktan ziyade 2023 seçimi öncesi rahatlatacaktır' dedi.

Türkiye’de birçok habere, site ya da sosyal medya platformlarına sulh ceza hakimliklerince erişim engeli getiriliyor. Basın ve ifade özgürlüğü için kısıtlama olarak görülen bu kararların önemli bir kısmı bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) taşınmıştı. 

AYM ise aldıı "pilot kararla" keyfi erişim engeli kararlarına karşı yapılan 9 ayrı başvuruda ifade ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Yeniden yargılama yapılmasını kararlaştıran yüksek mahkeme, pilot kararı erişim engeli usulünün yeniden düzenlenmesi için Meclis’e de gönderdi. AYM yeni düzenleme yapılması için benzer başvuruların görüşmesini 1 yıl süreyle erteledi.

AYM'nin kararını değerlendiren hukukçu ve akademiyen Yaman Akdeniz, AYM'nin "çok önemli bir yapısal sorunu kendince 'ne şiş yansın, ne kebap' yaklaşımı" ile çözmeye çalıştığını kaydetti.

Konuyla ilgili bir tweet zinciri paylaşan Akdeniz, şu ifadeleri kullandı:

"1. Anayasa Mahkemesi, kişilik hakları ihlalleri ile ilgili verilen "erişim engelleme" kararları ile ilgili bir Pilot Karar verdi. Bu karar 9 başvurunun birleştirilmesi sonucu verilmiş bir ihlal kararı. Ana başvuru ise Diken’in bir haberi ile ilgili. Detaylandıracağım.

2. Başvurularla ilgili kararın sonucu AYM web sitesinden 27 Ekim 2021 tarihinde duyuruldu. Kararın sonucu ise basında yer almakla birlikte, gerekçeli karar henüz yayınlanmadı. 

3. AYM web sitesinde açıklanan 2018/14884 başvuru numaralı dosya Diken’in 03.03.2018 tarihli "CHP’nin istismar araştırması teklifine Kahraman’dan yanıt: Mümkün değil" başlıklı haberi ile ilgili.

4. Diken’in haberi ile ilgili engelleme talebi ise kararda yazdığı şekli ile "Milli iradenin tecelligahı Türkiye Büyük Millet Meclisi" tarafında talep edildi. Karar da Ankara 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafından verilmişti.

5. Birleştirme kararında yer alan başvurular arasında yine Diken’in "İlahiyatçı Nurettin Yıldız, Diken’i sansürlettiğiyle ilgili haberi de sansürletti" haberi ile ilgili AYM başvurusu da yer alıyor.

6. Benzer şekilde Gazete Duvar’ın "Konak’tan Göksu’ya: Yunan olmak da ayıp değil, Pontus da…" başlıklı ve 15.05.2019 tarihli haberinin erişime engellenmesi ile ilgili AYM başvurusu da yer alıyor.

7. Bildiğim son diğer başvuru Artı Gerçek’in "Gıda sahtekarlığı’ndan 15 kez ceza alan kişi Tarım Kredi Marketler’e genel müdür olarak atandı" başlıklı ve 09.04.2020 tarihli haberinin erişime engellenmesi ile ilgili AYM başvurusu.

8. Diğer 5 başvurunun ise hangi haberlerle ilgili olduğunu henüz bilmemekle birlikte bu dört başvuru da İfade Özgürlüğü Derneği hukuk ekibi tarafından Anayasa Mahkemesi’ne yapıldı.

9. Öncelikle AYM’nin bu kararı her ne kadar çok olumlu gözükse de AYM bu kararı vermek için çok fazla bekledi. 500’den fazla önünde erişim engelleme uygulamaları ile başvuru olmasına rağmen, bu tespitinde AYM çok gecikti.

10. Sulh ceza hakimliklerine ilkesel olarak talepleri ne şekilde karara bağlaması gerektiğini AYM tam 4 yıl önce, 26.10.2017 tarihinde Ali Kıdık Başvurusu ile ilgili kararında belirlemişti.

11. 4 yıl önce de AYM’nin 4 yıl sonra tespit ettiği sorunlar mevcuttu. AYM ise beklemeyi tercih etti ve ancak 500 başvuru sonrasında sorunları görebildi.

12. AYM, bu 500 başvuru dosyasının hepsinde ihlal kararı verilerek, erişim engellerinin kaldırılmasının sağlanabileceği ancak bu durumun yeni ihlallerin önüne geçmeyeceğini belirtmiş (basına aktarıldığı kadarı ile)

13. Biz bugüne kadar 100’den fazla başvuruda "pilot karar" uygulamasını talep ettik. Sonuç tabii ki önemli, gerekçeli kararı gördükten sonra içeriğini tekrar değerlendiririz.

14. AYM basına bildirildiği kadarı ile "Yasada değişiklik yapılması şart" kararını Meclis’e göndermiş. Bu kapsamda "Meclis’te gereken düzenlemenin yapılması için benzer başvuruların görüşülmesi 1 yıl süreyle" ertelenmiş.

15. Bir yıl içinde yeni yasal düzenleme yapılmazsa; Anayasa Mahkemesi önünde bekleyen ve bu sürede yapılacak olan tüm benzer başvurular için hak ihlali kararı verilecekmiş.

16. Pilot kararın amacı/sonucu kesinlikle "bekleme" olmamalıydı. Madem AYM 9 farklı başvuruda yapısal sorunlar tespit etti ve ifade ve basın özgürlüğü ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine hükmetti, aynısını beklemeden önünde bekleyen tüm başvurular için de yapmalıydı.

17. AYM, yasama organı değil, Hükümetin ve Meclisin değişiklik yapıp, yapmayacağı belli değilken ve süresiz devam eden engellemelerle ilgili yapısal sorunları tespit etmişken, 1 yıl beklemeyi tercih etmek, AYM önünde bekleyen başvurulardaki ihlalleri ağırlaştıracaktır.

18. Kaldı ki AYM "bir yıl beklerken" sulh ceza hakimlikleri erişim engelleme ve içerik kaldırma kararlarını sanki AYM’nin pilot kararı hiç yokmuş gibi vermeye devam edecektir.

19. Fakat aynı AYM, işbu pilot kararı sonrasında yapılacak olan bireysel başvuruları da karara bağlamaktan imtina edip, kendi kendisine koyduğu "bir yıllık" sürenin sona ermesini bekleyecektir. Bu kabul edilebilir bir yaklaşım olamaz.

20. 2015 yılında yapılan bazı erişim engelleme uygulamaları ile ilgili başvurular karara bağlanmamışken ve aradan 6 sene geçmişken, olsun bir yıl daha beklesinler yaklaşımını da alkışlamayacağız.

21. Bir taraftan "dezenformasyon" adı altında İnternet sansürlerinin genişlemesi söz konusu iken & AYM Meclise 1 yıl süre vermişken ve bir yıl boyunca başka bu konuda karar vermeyeceğim derken bu pilot karar hükümeti sıkıştırmaktan ziyade 2023 genel seçim öncesi rahatlatacaktır.

22. AYM ise çok önemli bir yapısal sorunu kendince "ne şiş yansın, ne kebap" yaklaşımı ile çözmüş olacaktır. Bu değerlendirmeye gerekçeli karar yayınlandıktan sonra devam edilecektir."

İlgili Haberler
Öne Çıkanlar